Επιστροφή

Ζαράκοβα, κάστρο

Ζαράκοβα, κάστρο

ΤΟΠΟΘΕΣΙΑ: Αρκαδία

Ζαράκοβα, κάστρο

  • Θέση

    Στο ΝΑ άκρο του κάμπου της Δαβιάς (Μαινάλιον πεδίον) και Δ των Τρικόρφων που υψώνονται πιο πίσω του Μαίναλου όρους,  Δ-ΒΔ της Τρίπολης, Β-Α της Συλίμνας και Ν-ΝΑ του Μαινάλου. Μαζί με το κάστρο της Συλίμνας έλεγχε το ΝΑ άκρο της κοιλάδας του ποταμού Ελισσόντος. 

  • Ιστορικά στοιχεία

    Στις βυζαντινές και φράγκικες πηγές δεν υπάρχει καμία μνεία για το συγκεκριμένο οχυρό. Οι βυζαντινές πηγές αναφέρονται μόνο στο μεγάλο ισχυρό κάστρο της Ταβίας, το οποίο αγνοούν οι φραγκικές. Στα νεώτερα χρόνια, οι περιηγητές, ήδη από τον 19ο αι., αναζητούσαν στην θέση αυτή κάποια αρχαία πόλη και την ταύτιζαν με την Λυκόα, αν και δεν υπάρχουν κατάλοιπα της κλασικής αρχαιότητας. Επιπλέον υπάρχει σύγχυση ως προς την ταυτότητα των ερειπίων που άλλοτε αναφέρονται ως «εκκλησούλες» και άλλοτε ως πύργοι. Ωστόσο, κρίνοντας από το βιαστικό κτίσιμο με τα όποια διαθέσιμα υλικά και την επιφανειακή κεραμική, πιστεύεται ότι ο χώρος χρησιμοποιήθηκε ήδη από την πρωτοβυζαντινή περίοδο ενώ τα κτίσματα κατασκευάστηκαν στην υστεροβυζαντινή περίοδο (14ος-15ος αι.).

    Χρονολόγηση: 14ος-15ος

  • Περιγραφή

    Στη στενόμακρη κορυφή του λόφου Εκκλησούλες ή Παλαιόκαστρο σε υψόμετρο 932μ. υπάρχουν τα κατάλοιπα δύο πύργων. Μόνο η δυτική πλευρά είναι ομαλή και προσβάσιμη ενώ οι υπόλοιπες πλευρές είναι κατακόρυφες καθιστώντας το ύψωμα φυσικό οχυρό. Στα δύο υψώματα της οχύρωσης 400μ2 περίπου είναι κτισμένοι αντίστοιχα δύο ορθογώνιας κάτοψης πύργοι. Ο πύργος στα Δ έχει διαστάσεις 7,8Χ4,6μ. Το μέγιστο σωζόμενο ύψος του είναι 2,75μ. Το πάχος των τοίχων είναι 0,75μ. Στη νότια πλευρά ένα άνοιγμα σε ύψος ψηλότερα από το έδαφος αντιστοιχεί μάλλον στην είσοδο. Στα δυτικά του και εξωτερικά ένα άνοιγμα πρέπει να αντιστοιχεί σε υδατοδεξαμενή. Λίγα μέτρα (22μ.) πιο Α βρίσκεται ο δεύτερος πύργος, διαστάσεων 7,3Χ4μ. περίπου. Καλύτερα σώζεται στη βόρεια πλευρά του σε ύψος 2,7μ. ενώ το πάχος των τοίχων φτάνει σε ορισμένα σημεία το 1,15μ. Η θύρα εισόδου βρίσκεται στη βόρεια πλευρά του πύργου σε απόσταση 2μ. από το έδαφος. Ενδιαφέρον παρουσιάζουν τα σωζόμενα κατάλοιπα της οροφής που μαρτυρούν την ύπαρξης θόλου, ενώ οι ορθογώνιες δοκοθήκες θα υποστήριζαν ξυλοδεσιές. Και οι δύο πύργοι είναι κτισμένοι με μικρούς γκρίζους ντόπιους αργούς λίθους και συνδετικό σκληρό χονδρόκοκκο ασβεστοκονίαμα με εμβόλιμα κομμάτια από κεραμίδια και μικρούς λίθους. Οι γωνιόλιθοι είναι επεξεργασμένοι και η δομή περισσότερο επιμελημένη. Έχει γίνει επίσης χρήση αρχαίων πλίνθων που προέρχονται μάλλον από την κοντινή θέση Αγίας Κυριακής Καρτερολίου. Το τείχος περιτρέχει την κορυφή και σώζονται λίγα ίχνη του σε όλη τη διαδρομή του. Στο πρανές στα ΝΔ του οχυρού βρίσκεται εκτεταμένος ερειπιώνας με την ονομασία Χαλάσματα, που ίσως αποτελούσε βυζαντινό οικισμό που είχε σχέση με την οχύρωση στην κορυφή.

  • Λογοτεχνικές Αναφορές

    Δεν υπάρχουν λογοτεχνικές αναφορές για το κάστρο της Ζαράκοβας

  • Προτεινόμενη Περιήγηση

    Ο επισκέπτης μπορεί να φτάσει στο ύψωμα από την Δ πλευρά που είναι η μόνη ομαλή. Ξεκινώντας την περιήγηση από τον Δ πύργο μπορεί να συνεχίσει στο στενό αυχένα της κορυφής και να φτάσει στον Α πύργο. Την μακρόστενη βουνοκορφή περιβάλλουν ίχνη τειχών από ξερολιθιά.

  • Το μνημείο σήμερα

    Δεν έχουν πραγματοποιηθεί εργασίες αποκατάστασης και ανάδειξης του χώρου.

  • Βιβλιογραφία

    Ευαγγελία Π. Ελευθερίου, "Συμβολή στην άμυνα της Βυζαντινής Αρκαδίας: Το Παλιόκαστρο της Ζαράκοβας", Πρακτικά του ΣΤ΄ Διεθνούς Συνεδρίου Πελοποννησιακών Σπουδών (2000), τ. Β΄, Αθήναι 2001-2002, σ. 559-569.

Χάρτης

map

Γενικές Πληροφορίες

Τυπος Φρούριο
Χρονολόγηση 14ος-15ος
Συντεταγμένες Γεωγραφικό πλάτος: 37.5238305556 Β, Γεωγραφικό μήκος: 22.3042722222 Α
Π.Ε. Αρκαδίας
Δημος Τρίπολη

Πρόσβαση στο Κάστρο

  • Στις νότιες υπώρειες του Μαινάλου όρους, στο δρόμο μεταξύ Τρίπολης και Πιάνας, 2 χιλιόμετρα μετά τη Συλίμνα απέναντι από την Αγία Κυριακή Καρτερολίου, στον λόφο Εκκλησούλες ή Παλιόκαστρο. Λίγο βορειότερα βρίσκεται το χωριό Μαίναλο ή Ζαράκοβα. Η πρόσβαση στο οχυρό είναι εφικτή από τη Δ πλαγιά.