Άγιος Αθανάσιος Λεωνιδίου

Ο οχυρωμένος λόφος βρίσκεται 4 χλμ. από το Λεωνίδιο, και δυτικά του λιμανιού της Πλάκας. Από το κάστρο είναι ορατές ανατολικά, οι Σπέτσες και η Σπετσοπούλα, καθώς και οι ακτές της Αργολίδας, ενώ βορειοδυτικά ο Ωριόντας. Το κάστρο ήλεγχε την οδό που περνούσε δια μέσου Αγ. Ανδρέα, Λεωνιδίου και Κοσμά και συνέχιζε δυτικά της κορυφής Μαζαράκι του Πάρνωνα προς το Γεράκι, αλλά και την οδό δια μέσου Αγ. Ανδρέα, Λεωνιδίου, Κουμαριάς (Πουλήθρα), Πτελέας Κουνουπιάς, Μάριου, ανώνυμου αυχένα και Αγ. Δημητρίου Ζαρακά.    

Στην ευρύτερη θέση όπου κατασκευάστηκε το κάστρο εντοπίζονται τα ερείπια ακρόπολης σημαντικής πόλης της αρχαιότητας, η οποία εκτεινόταν στην Πλάκα Λεωνιδίου. Πολλές είναι οι απόψεις που έχουν διατυπωθεί σχετικά με την ονομασία της πόλης αυτής που την ταυτίζουν είτε με τις αρχαίες Πρασιές ή Βρασιές, είτε με την Πολίχνη. Στη βόρεια πλαγιά του λόφου του Αγ. Αθανασίου διακρίνονται λείψανα έξι πύργων και αναλημματικοί τοίχοι από την αρχαία φάση.

Κατά τους μεσαιωνικούς χρόνους,στην κορυφή του λόφου σχηματίστηκε οικισμός. Στη θέση αυτή κατασκευάστηκε κάστρο που πιθανώς αντιστοιχεί στο επονομαζόμενο κάστρο «Ales Linidi», το οποίο αναφέρεται την εποχή του Τουρκο-Ενετικού πολέμου το 1467 ως κατεστραμμένο. Κατά την εποχή της φραγκοκρατίας, η περιοχή του Λεωνιδίου, το Άστρος και άλλες θέσεις της Τσακωνιάς περιήλθαν στον Antonio Accaiuoli, Δούκα των Αθηνών το 1402-1435, μέσω του δεύτερου γάμου του με την Μαρία Μελισσηνή.

Χρονολόγηση: σταυροφορική / υστεροβυζαντινή περίοδος (13ος – 15ος αι.)

Οχύρωση απαντά κυρίως στη νότια και βόρεια πλευρά του λόφου, καθώς η δυτική είναι αρκετά δύσβατη και η ανατολική φαίνεται πως λόγω φυσικής οχυρότητας που εξασφαλίζουν τα κάθετα βράχια, δεν είχε τειχιστεί. Ίχνη πύλης δεν διακρίνονται σε κάποιο σημείο.

Στο χώρο του κάστρου εντοπίζονται κατάλοιπα κινστέρνας. Δεύτερη κινστέρνα, μικρότερων διαστάσεων υπάρχει νοτιότερα, σε φυσική κοιλότητα του βράχου. Στα βόρεια της μεγαλύτερης κινστέρνας, διακρίνονται λείψανα οχύρωσης και κτισμάτων.

Η νότια απόληξη του κάστρου διαμορφώνεται σε ημικυκλικό πύργο. Ίχνη τειχίσεως και θεμέλια πύργου εντοπίζονται στην βόρεια πλευρά. Στο λόφο εξίσου απαντά το σταυρεπίστεγο ναϊδριο του Αγ. Αθανασίου και τα λείψανα του ερειπωμένου ναού του Αγ. Δημητρίου, καθώς και διάσπαρτα κατάλοιπα κτισμάτων από ξερολιθιά.

Το μνημείο προστατεύεται από τον Αρχαιολογικό Νόμο 3028/2002

Μπάλλας Α., «Κάστρα της Κυνουρίας. Επισκόπηση των μεσαιωνικών κάστρων της Τσακωνιάς», Πελοποννησιακά ΚΣΤ΄ (2001-2002), 193-227

Πέππας Ι., Μεσαιωνικές σελίδες της Αργολίδας, Αρκαδίας, Κορινθίας, Αττικής, Αθήνα 1990, 175

Σαραντάκης Π., Αρκαδία: Οι Ακροπόλεις – Τα Κάστρα & Οι πύργοι της σιωπηλά ερείπια μιας δοξασμένης γης, Αθήνα 2006, 146-147

Σφηκόπουλος Ι., Τα Μεσαιωνικά κάστρα του Μορηά, Αθήνα 1968, 202

McLeod W., “Castles of the Morea in 1467”, Byzantinische Zeitschrift 65 (1972), 362

Woysch-Meautis D., «Prasiai ou la topographie de la cote est du Peloponnese», Πελοποννησιακά ΚΕ (2000), 149-192