Επιστροφή

Μπούρτζι

Μπούρτζι

ΤΟΠΟΘΕΣΙΑ: Αργολίδα

Μπούρτζι

  • Θέση

    Σε μικρή νησίδα στην είσοδο του λιμανιού του Ναυπλίου.

  • Ιστορικά στοιχεία

    Το Μπούρτζι ξεκίνησε να κατασκευάζεται το 1471 από τους Ενετούς στη νησίδα των Αγίων Θεοδώρων, στην είσοδο του λιμανιού του Ναυπλίου. Την κατασκευή του ανέλαβε ο προνοητής Pasqualigo και ο αρχιτέκτονας Antonio Gambello. Λίγο αργότερα ενεπλάκη και ο διάσημος μηχανικός Brancaleone εναλλάξ με τον Gambello. Πρέπει να ολοκληρώθηκε τα πρώτα χρόνια της δεκαετίας του 1480. Οι κατά διαστήματα μεταγενέστερες μετατροπές είχαν συντελεστεί πριν το τέλος της Β΄ Ενετοκρατίας (1715). Το φρούριο διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο κατά τις πολιορκίες της πόλης στη διάρκεια της μακραίωνης ιστορίας του και κατά τον απελευθερωτικό αγώνα. Σημαντική στιγμή υπήρξε η πολιορκία των Τούρκων το 1540 που κατέληξε στην συνθηκολόγηση των Ενετών και στην παράδοση της πόλης στους Οθωμανούς και αργότερα το 1686 η σφοδρή πολιορκία από τους Βενετούς του Μοροζίνι, από την οποία σώζονται ακόμη οι μεταλλικές μπάλες σφηνωμένες στα τείχη του φρουρίου. Κατά τον Εμφύλιο της Ελληνικής Επανάστασης το Μπούρτζι ήταν στα χέρια των πολιτικών ενώ το Παλαμήδι των στρατιωτικών. Το φρούριο είναι γνωστό με διάφορες ονομασίες όπως Castello dello scoglio (κάστρο του βράχου), Castello a mare (κάστρο της θάλασσας), Castel Pasqualigo, Θαλασσόπυργος,Καστέλλι, Μπούρτζι.

    Χρονολόγηση: ΧΡΟΝΟΛΟΓΗΣΗ 15ος αι. 1471-1481

  • Περιγραφή

    Στην είσοδο του λιμανιού του Ναυπλίου βρίσκεται από τον 15ο αι. το φρούριο «Μπούρτζι». Είναι ένα από τα σημαντικότερα τμήματα των οχυρώσεων της ιστορικής πόλης. Το φρούριο είναι κτισμένο σύμφωνα με το περίγραμμα του νησιού, απευθείας στο φυσικό βράχο. Η κάτοψή του είναι επιμήκης, με άξονα προσανατολισμένο κατά την κατεύθυνση ανατολής – δύσης. Στα άκρα σχηματίζονται προμαχώνες με καμπύλες απολήξεις. Στις μακρές πλευρές διαμορφώνονται πύργοι με πύλες, που προστατεύονται από barbacanes, ημικυκλικό στα βόρεια και τετράγωνο στα νότια. Εκατέρωθεν του νότιου barbacane διαμορφώνονται πυροβολεία, πολυγωνικής κάτοψης. Μεγάλο μέρους του φρουρίου καταλαμβάνει ο ογκώδης κεντρικός πύργος. Έχει εξάπλευρη κάτοψη. Στο εσωτερικό υπάρχουν 3 επάλληλοι θολοσκεπείς χώροι και μια επίσης θολοσκεπής δεξαμενή στο χαμηλότερο επίπεδο. Η πρόσβαση σε αυτούς ήταν εφικτή μόνο από το δώμα. Εντός του πάχους της τοιχοποιίας και σε επικοινωνία με το προτελευταίο επίπεδο υπάρχει ένας ακόμη χώρος, ίσως η πυριτιδαποθήκη. Στην αρχική φάση το φρούριο διέθετε πολυάριθμες επάλξεις του τύπου της χελιδονοουράς. Ωστόσο, ήδη από νωρίς υπήρξαν προβληματισμοί για π.χ. το μεγάλο ύψος του πύργου που ήταν εκτεθειμένος στα ολοένα και πιο ισχυρά πλήγματα του πυροβολικού. Έτσι, σταδιακά πολλές επάλξεις, στον πύργο και στα τείχη, μετατράπηκαν σε ισχυρά παραπέτα. Μετατροπές εντοπίζονται στις υπερυψωμένες επάλξεις στο βόρειο barbacane και στο βόρειο τείχος, στο μετασκευασμένο στηθαίο στη νότια πλευρά, ώστε να προστατεύεται πιο αποτελεσματικά η είσοδος του λιμανιού με κανόνια, στην κατασκευή του στηθαίου με πλινθοπερίκλειστο σύστημα δομής στον ανατολικό προμαχώνα και την ανέγερση ευτελών κτισμάτων στο εσωτερικό. Η κλίμακα που οδηγεί στην είσοδο του κεντρικού πύργου, που αρχικά ήταν προσπελάσιμη από κινητή γέφυρα, οφείλεται επίσης σε μεταγενέστερη επέμβαση.

  • Το μνημείο σήμερα

    ΝΟΜΙΚΗ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΒΔ 25-2-1922 - ΦΕΚ 28/Α/26-2-1922 / Ν. 3028/2002 Το Μπούρτζι μετετράπη σε ξενοδοχείο κατά την εποχή του μεσοπολέμου κατά την δεκαετία του 1930 και λειτούργησε με αυτή τη χρήση μέχρι τη δεκαετία του 1970. Αργότερα, κάποιοι χώροι του χρησιμοποιήθηκαν για τη λειτουργία μικρού εστιατορίου και αναψυκτηρίου. Κατά τη μετατροπή του φρουρίου σε ξενοδοχείο καθαιρέθηκαν τα ευτελή μεταγενέστερα κτίσματα στο εσωτερικό και οι υπερυψωμένες επάλξεις στη βόρεια πλευρά. Σήμερα λειτουργεί ως επισκέψιμο μνημείο και οι εσωτερικοί του χώροι παραμένουν χωρίς χρήση. Παρουσιάζει μεγάλο αρχαιολογικό ενδιαφέρον, λόγω της αρκετά καλής διατήρησής του και του ενιαίου σχεδιασμού του. Παράλληλα, λόγω της ιδιαίτερης θέσης του αποτελεί ένα από τα χαρακτηριστικότερα μνημεία του Ναυπλίου, σύμβολο της πόλης και πόλο τουριστικής κίνησης. Μελέτη της Ε.Τ.Α.Α. σε συνεργασία με την 25η ΕΒΑ έχει εγκριθεί και ενταχθεί στο Ε.Π. Δ.Ε.Π.Ι.Ν. 2007-2013 με την πράξη «Στερέωση-Υποκατάσταση-Ανάδειξη και Επανάχρηση Φρουρίου Μπούρτζι στο Ναύπλιο»

  • Βιβλιογραφία

    G. Gerola, «Le forticicazioni di Napoli di Romania», ASAAtene 13-4 (1930-1), 347-72. W. Schaefer, Baugeschichte der Stadt Nauplia im Mittelalter, Von der Fakultät für Bauwesn der Technische Hochschule Danzig, für die Erlangung des Grades eines Doktor-Ingenieurs annerkante wissenschaftliche Abhandlung, Danzig 1944. Κ. Ασλανίδης-Χ.Πινάτση, «Το Μπούρτζι του Ναυπλίου», Πρακτικά Διεθνούς Συνεδρίου για την Οχυρωματική Αρχιτεκτονική στην Πελοπόννησο (υπό έκδοση). Α. Κούρια, Το Ναύπλιο των περιηγητών, Αθήνα 2007. Γ. Τσεκές, «Το Μπούρτζι», Ενετοί και Ιωαννίτες Ιππότες. Δίκτυα Οχυρωματικής Αρχιτεκτονικής, Αθήνα 2001, σ. 95-97.

Χάρτης

map

Γενικές Πληροφορίες

Τυπος Φρούριο
Χρονολόγηση ΧΡΟΝΟΛΟΓΗΣΗ 15ος αι. 1471-1481
Συντεταγμένες Γεωγραφικό πλάτος: 37.5698253532 Β, Γεωγραφικό μήκος: 22.7904582068 Α
Π.Ε. Αργολίδος
Δημος Ναυπλιέων

Πρόσβαση στο Κάστρο

  • Δια θαλάσσης, με πλησιέστερο σημείο εκκίνησης το λιμάνι του Ναυπλίου.

Περισσότερα στο διαδίκτυο

<a href="https://www.flickr.com/photos/135451210@N02/">Flickr</a>