Οριόντας, κάστρο

Το κάστρο εντοπίζεται στο όρος Ωρίων, βορειοδυτικά της Παλαιόχωρας. Η  στρατηγική του θέση είναι ενισχυμένη, καθώς ήλεγχε την οδό Κορακοβουνίου-ορεινού Κορακοβουνίου-Παλαιοχωρίου, η οποία συνέχιζε προς τη Λακωνία. Από το κάστρο επίσης ήταν εφικτός ο έλεγχος του οροπεδίου της Παλαιόχωρας, καθώς και της Βασκίνας που ανοίγεται στα νότια.

Το κάστρο δεν αναφέρεται σε βυζαντινές πηγές, ωστόσο απαντά σε έργα νεώτερων περιηγητών, όπως στον Leake, στον Curtius, στον Bursian και στον Philippson. Η ονομασία Οριόντας προέρχεται πιθανώς από τον αρχαίο οικισμό Ορειοί  (παλαιότερη ονομασία των Βρασιών ή Πρασιών). Στην ονομασία Οριόντας οφείλεται και ο εκκλησιαστικός τίτλος της Επισκοπής Ρέοντος, αλλά και του προσωνυμίου Ρεοντινού της εγκαταλελειμμένης πλέον Μονής του Αγ. Δημητρίου. Η παλαιότερη γραπτή αναφορά για την Επισκοπή Ρέοντος και Πραστού απαντά σε χρυσόβουλο του Ανδρόνικου Β΄ Παλαιολόγου του 1293. Ο Ρέοντας (Rionde) αναφέρεται εξίσου στο Γαλλικό Χρονικό (§ 868-869) περί το 1303, σχετιζόμενος με την γειτονική κώμη Seate (Σίταινα), τμήμα της οποίας δόθηκε ως αντιπαροχή στον κόμη της Κεφαλονιάς Ριχάρδο Ορσίνι, για την αποπληρωμή παλαιότερου χρέους του Φίλιππου της Σαβοΐας. Αναφορά στον Ρέοντα συναντάμε και σε Χρονικό που αποδίδεται στον Σφραντζή σχετικά με την ανταλλαγή της Αθήνας και της Θήβας με περιοχή της Τσακωνιάς που δώθηκε στη σύζυγο του Antonio Acciaiuoli Μαρία Μελισσηνή, μετά το θάνατό του τελευταίου το 1435.

Αν και έχει υποστηριχθεί ότι ο οικισμός υπήρχε κατά τον 18^ο αι, δεν απαντά ωστόσο στους ενετικούς καταλόγους του 1700. Το γεγονός αυτό οδηγεί στο να υποθέσουμε ότι εγκαταλείφθηκε κατά τον 17^ο αι., όταν άρχισε να αναπτύσσεται ο Πραστός.

Χρονολόγηση: σταυροφορική / υστεροβυζαντινή περίοδος (13ος – 15ος αι.)

Πρόκειται για οχυρωμένο οικισμό, όπως φανερώνουν τα λείψανα κτισμάτων εντός του περιβόλου, ο οποίος είχε ακανόνιστο σχήμα λόγω της μορφολογίας του βράχου. Ο περίβολος είναι από ξερολιθιά και στο μεγαλύτερό του μέρος έχει πλέον καταπέσει.

Το κάστρο είναι σχετικά μικρής έκτασης, ενώ η είσοδος σε αυτό δεν διακρίνεται. Λείψανα τετράγωνου πύργου που διατηρείται ακόμη σε ύψος περίπου 3μ. σώζονται στο μέσον της ανατολικής πλευράς του τείχους. Ο πύργος είναι κατασκευασμένος από αδρά επεξεργασμένους λίθους, ασβεστοκονίαμα και τμήματα κεράμων. Κατάλοιπα ενός ακόμη πύργου σε χειρότερη κατάσταση διατήρησης διακρίνονται στη νοτιοανατολική γωνία του κάστρου. Επίσης, εντός περιβόλου εντοπίζεται και πεσμένο τμήμα αψίδας ανοίγματος με κεραμοπλαστική διακόσμηση.

Το μνημείο προστατεύεται από τον Αρχαιολογικό Νόμο 3208/2002.

Μπάλλας Α., «Κάστρα της Κυνουρίας. Επισκόπηση των μεσαιωνικών κάστρων της Τσακωνιάς», Πελοποννησιακά ΚΣΤ΄ (2001-2002), 212-214

Πέππας Ι., Μεσαιωνικές σελίδες της Αργολίδας, Αρκαδίας, Κορινθίας, Αττικής, Αθήνα 1990, 174

Ρωμαίος Α., «Πρασιαί ή Βρασιαί της Κυνουρίας», Πρακτικά Αρχαιολογικής Εταιρείας 30 (1955), 98-99

Ρωμαίος Α., «Τοπογραφικά της Φραγκοκρατίας», Πελοποννησιακά Β΄(1957), 26

Σαραντάκης Π., Αρκαδία: Οι Ακροπόλεις – Τα Κάστρα & Οι πύργοι της σιωπηλά ερείπια μιας δοξασμένης γης, Αθήνα 2006, 160-162

Σφηκόπουλος Ι., Τα Μεσαιωνικά κάστρα του Μορηά, Αθήνα 1968, 204

Bon A., La Morée franque. Recherches historiques, topographiques et archéologiques sur la Principauté d'Achaïe (1205-1430), Paris 1969, 176, 515